Kırgız Türkçesi
Kırgız Türkçesi, Kırgızistan Cumhuriyeti’nin devlet dili, dünyada sayısı üç milyondan fazla olduğu tespit edilen (1989) Kırgız Türklerinin konuştuğu dildir. Bu malumat, genelde toplu olarak Kırgızistan’da ve küçük gruplar halinde Çin Halk Cumhuriyeti, Özbekistan, Tacikistan, Kazakistan, Rusya Federasyonu, Türkiye ve Afganistan’da yaşayan Kırgızların dili esas alınarak verilmiştir.
Türk lehçelerinin yapılan bir çok tasnifine göre Kuzeybatı Türk dilleri grubuna dahil edilmekte olan Kırgızca, tarihi aspekte yapılmış Türkoloji çalışmalarında ve Türkçenin bugüne kadar yapılmış sınıflandırmalarında uzun geçmişi ve Türkçenin en eski döneminden en yeni dönemine kadar uzanan bir çok çelişkili unsurları bünyesinde barındırmasından dolayı Türkolojinin kilit noktalarından biri olarak sayılagelmiştir.
Türkoloji tasniflerinde Kırgızcanın bunun gibi çok yönlülüğü ve değişkenliği türkologların ona çok değişik sınıflarda yer vermelerine yol açmıştır. Örneğin, Türk dili tarihinin ünlü isimlerinden S. E. Malov, kendi sınıflandırmasında Kırgızcaya hem en yeni Türk dilleri arasında yer veriyor, hem de Yenisey Yazıtlarının dili, Kırgızların eski edebi dili olduğunu iddia ediyor. Ayrıca S. E. Malov, türkologların hiç bir zaman “Eski Kırgızcanın edebi ve konuşma şekilleri münasebetleri üzerinde durmadıklarına, bunun için halen gerekli malzemelerin de elde edilmediğine” dikkatleri çeker.
Prof. N. A. Baskakov’un tasnifinde ise Kırgızca, Doğu Hun dalında en eski Türk dillerinden sayılan Eski Türk ve Uygur Yazıtlarının dilleri, Saha, Tuva, Tofa, Hakas, Şor, Altay ve Sarı Uygur dilleri ile aynı grupta beraber sınıflandırıldığını görüyoruz. Baskakov’un Kırgızcayı adı geçen grup içine dahil etmesinin gerekçeleri onun eski dil özelliklerini taşıması olarak gösterilmiştir.
Ankara üniversitesi Dil ve Tarih – Coğrafya Fakültesi / Türkiye