Elviye-i Selâse/Üç Livâ/Üç Sancak ifadesi genellikle 1877-78 Osmanlı-Rus Savaşı’ndan sonra Kars, Ardahan ve Batum için kullanılmıştır.
Elviye-i Selâse’nin merkezi durumunda ve Anadolu’nun Kafkaslara açılan kapısı olan Kars, özellikle 1828-29, 1853-56, 1877-78 Osmanlı Rus Savaşları ve 1914-1918 I. Dünya Savaşı’nda doğudaki büyük hareket üssü ve müdafaa noktası olması sebebiyle mücadelenin en yoğun yaşandığı bölge olmuştur.
Tanzimat Fermanı’nın ilanından sonra “Eyâlet” usulü kaldırılınca Kars, “Sancak” yapılarak Erzurum’a bağlanmıştır. 1871 ve 1874 tarihli Erzurum Vilayeti Salnâmelerine göre Kars Sancağı’nın kazaları; Merkez, Şüregel, Zarşat, Kağızman (Merkez Kağızman şimdiki Sarıkamış ve Arpaçayı dahil)dir.
Yine 1877’de Erzurum Vilâyeti’ne bağlı bir Sancak olan “Çıldır Sancağı”nın merkezi Oltu olup bağlı kazaları; Oltu (Nahiyeler; Narman, Penek, Bardız, Tavusker/Olur), Ardanuş (Nahiyesi: Şavşat, Ardahan, (Nahiyeleri: Göle, Poskov, Çıldır) dır.
1877’de Trabzon Vilayeti’ne bağlı bir sancak olan “Batum Sancağı”; Batum, Çürüksu, Aşağı Acara (Merkez Keda Köyü), Yukarı Acara (Nahiyeleri: Khula/Hulo, Maçakhel; Livana (Merkezi Artvin, şimdiki Yusufeli dahil), Arhavi, Gönye/Gonya nahiyeleri ile Khopa/Hopa, Hemşin nahiyesi ve Pazar’dan ibaretti.
Türkiye coğrafyasındaki yerini kısaca belirttiğimiz Elviye-i Selâse/Üç Sancak’ın Milli Mücadele’deki yeri ve önemi ne idi?
Milli Mücadele’de “Elviye-i Selâse Meselesi” ne idi?
Herşeyden önce Üç Sancak/Kars, Ardahan ve Batum Sancakları Anavatan’ın bir parçası idiler. Ta ki 1878 yılına kadar.
Atatürk Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Enstitüsü / Türkiye