Türk Dünyası Vatandaşlığı Projesi

Doç. Dr. Semra ALYILMAZ

Bağımsız Türk devletlerinde ve dünyanın farklı bölgelerinde yaşayan Türk boy ve topluluklarının ortak bir paydada buluşmaları adına bugüne kadar pek çok toplantı, sempozyum, kurultay, panel düzenlenmiş ve projeler yapılmıştır. Söz konusu projelerden biri de Atatürk Üniversitesi Orta Doğu ve Orta Asya Kafkaslar Araştırma ve Uygulama Merkezi bünyesinde Bilimsel Araştırma Projeleri (BAP) kapsamında “Türk Dünyası Vatandaşlığı Projesi”[1] adıyla sürdürülmektedir.

Projenin yöneticiliğini: Doç. Dr. Semra ALYILMAZ (Atatürk Üniversitesi); danışmanlığını ise Prof. Dr. Cengiz ALYILMAZ (Atatürk Üniversitesi) yapmaktadır.

Proje ekibinde: Doç. Dr. Osman MERT (Atatürk Üniversitesi), Doç. Dr. Erdal BAY (Gaziantep Üniversitesi), Doç. Dr. Murat YAKAR (Selçuk Üniversitesi), Doç Dr. Servet DEMİR (Gaziantep Üniversitesi), Prof. Dr. Hilmi BAYRAKTAR (Gaziantep Üniversitesi), Yrd. Doç. Dr. Ayhan DOĞAN (Gaziantep Üniversitesi), Arş. Gör. İsmail ÇOBAN (Artvin Çoruh Üniversitesi), Arş. Gör. Nurşat BİÇER (Kilis 7 Aralık Üniversitesi), Arş. Gör. Kürşad Çağrı BOZKIRLI (Kafkas Üniversitesi), Arş. Gör. Onur ER (Kafkas Üniversitesi), Arş. Gör. Fatma ALBAYRAK (Ahi Evran Üniversitesi), Arş. Gör. Nilüfer SERİN (Karadeniz Teknik Üniversitesi)… görev yapmaktadırlar.

Atatürk Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri kapsamında sürdürülen Türk Dünyası Vatandaşlığı Projesi’nin içeriği, genel ve özel amaçları proje formunda aşağıdaki şekilde belirtilmektedir:

Genel amaçlar:

Çoğunluğu Orta Asya’da olan ortak inanç ve kültürel değerler ile ortak tarih gibi pek çok doğal ortak paydaları bulunan birçok devlet ve topluluklar arasında kurulabilecek olan bir birlik, bu dengeleri milletimizin lehine çevirip bu sayede geleceğin etkin güçlerinden biri olmamızı sağlayabilecektir. Bu amaçla hem dünyanın ortak değerleri olan insan haklarına saygılı, demokrasiyi özümsemiş, kendisi dışındakileri ötekileştirmeyen, birlikteliğin şuuruna ermiş, ortak değerlerin önemini kavramış, kendi toplumunu ve dünyadaki gelişmeleri doğru algılamış vatandaşlar yetiştirmek gerekmektedir. Bunu sağlamanın yollarından biri ise bu konuyla ilgili ortak eğitim programlarının geliştirilmesidir.

Devamlılığın sağlanabilmesi benzerlik ve farklılıkların tek amaçta bütünleştirilebilmesine bağlıdır. Önemli olan farklı seslerden oluşan bir kompozisyonu oluşturmak ve Türk Milleti’nin geleceğini bu şekilde yetişen vatandaşlarla garanti altına almaktır. Bu hedef ise iyi şekilde hazırlanmış ders programları ile mümkündür. Bu nedenle projenin genel amacı öncelikli olarak Türk Dünyası’ndaki üniversiteli gençlerde Türk Dünyası Vatandaşlığı bilincini geliştirecek bir “Türk Dünyası Vatandaşlığı” eğitim programının geliştirilmesidir.

Bu çalışmanın genel amacı, farklı coğrafyalarda yaşıyor olsalar da, aynı soydan gelen, ortak tarih ve kültürel değerlere sahip olan toplumların homojen toplumlar olarak, ortak paydada iş birliği içerisinde geleceği inşa edebilmelerini sağlamak için üniversiteli gençlerde “Türk Dünyası Vatandaşlığı” bilincini geliştirmektir. Bu bağlamda “Türk Dünyası” olarak tanımlanan coğrafyada yer alan üniversitelerde seçmeli ders olarak okutulmak üzere “Türk Dünyası Vatandaşlığı” isimli bir ders programı geliştirilerek uygulanacak ve bu programın etkililiği değerlendirilecektir.

Özel amaçlar:

1. Türk Dünyası’ndaki üniversiteli gençlere “Türk Dünyası Vatandaşlığı” hususunda farkındalık kazandırmak ve bilinç düzeylerini geliştirmek,
2. Türk Dünyası’ndaki üniversiteli gençlerin ortak kültürel ve tarihsel değerleri benimsemelerini sağlamak,
3. Paylaşılan ortak değerlerin korunmasının ve geliştirilmesinin önemini kavratmak,
4. Türk dünyasında üniversiteli gençlerin Türk dilinin lehçeleri konusunda farkındalıklarını geliştirmek,
5. Türkiye’deki ve Türk Dünyası’ndaki üniversiteler arasında iş birliğini geliştirmek,
6. Türk Dünyası’nda yer alan üniversitelerin deneyimlerini paylaşıma aktarmak.

Türk Dünyası Vatandaşlığı Projesi’nin Atatürk Üniversitesi tarafından desteklenmesinden sonra Gaziantep Üniversitesi, Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi, Bitlis Eren Üniversitesi, Kırgızistan Arabayev Üniversitesi, Valeh Hacılar Uluslararası Bilimsel ve Kültürel Araştırmalar Vakfı, Uluslararası TEKE (Türkçe, Edebiyat, Kültür ve Eğitim) Derneği ve Uluslararası TEKE Dergisi de projenin paydaşları olmuşlardır.[2] Projenin tanıtımını yapmak ve projenin nihai hedeflerini dünya kamuoyu ile paylaşmak amacıyla Kırgızistan’ın başkenti Bişkek’te 8 ülkeden 80 bilim adamının katılımıyla 22-23 Ekim 2014 tarihleri arasında “Türk Dünyası Vatandaşlığı Çalıştayı” gerçekleştirilmiştir.[3] Planlandığı gibi başarılı bir şekilde gerçekleştirilen çalıştayda Türk Dünyası Vatandaşlığı Projesi’nin geleceğine dair önemli kararlar alınmış; bir sonraki toplantının Viyana’da yapılması kararlaştırılmıştır.

“Türk Dünyası Vatandaşlığı Çalıştayı” sırasında yapılan anlaşmaları, çalıştaya ait bazı görüntüleri tarihe bir belge sunmak adına ilgilileriyle paylaşmak yararlı olacaktır.

Doç. Dr. Semra ALYILMAZ

Atatürk Üniversitesi Kâzım Karabekir Eğitim Fakültesi Türkçe Eğitimi Bölümü, Türk Dünyası Vatandaşlığı Projesi Yürütücüsü, semraalvilmaz@mvnet.com.

Kaynak: TEKE Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi Sayı: 4/1 2015, TÜRKİYE

Not: Bu yazı 22-23 Ekim 2014 tarihleri arasında Kırgızistan’ın başkenti Bişkek’te gerçekleştirilen “Türk Dünyası Vatandaşlığı Çalıştayı”nda bildiri olarak sunulmuş; daha sonra ekleme ve düzeltmeler yapılarak makaleye dönüştürülmüştür. “Türk Dünyası Vatandaşlığı Çalıştayı” sonrasında birçok basın yayın kuruluşu ve medya organı bildirimizin sunumundan hareketle haber nitelikli yayın yapmış ve görüntüleri kullanmışlardır. Yapılan haberler projenin tanıtımına katkı sağlamıştır.

Dipnotlar:

^[1] Prof. Dr. Cengiz ALYILMAZ, “Türk Dünyası Vatandaşlığı Projesi”nin hayata geçirilmesi için uzun yıllar uğraşmış; proje 01 Nisan 2013 tarihinde cüzi bir destekle (15.000 TL) uygulamaya konulmuştur.

^[2] 22-23 Ekim 2014 tarihleri arasında gerçekleştirilen “Türk Dünyası Çalıştayı” sonrasında Türkiye’den ve Türk Dünyası’nın farklı bölgelerinden bizlere ulaşan pek çok üniversite ve sivil toplum kuruluşu bu proje içinde yer almak istediklerini bildirmişlerdir.

^[3] Çalıştay katılımcıları çalıştay sonrasında Kırgızistan Cumhuriyeti ve Kazakistan Cumhuriyeti sınırları içinde yer alan tarihî bölgeleri, ecdat kabirlerini ve müzeleri ziyaret etmiş; 26 Ekim 2014 tarihinde ülkelerine dönmüşlerdir.