Yavuz Sultan Selim Dönemi için birinci elden kaynaklar, arşiv belgeleri ve Selim-nâmeler’dir. Selim-nâmeler üzerinde Türkiye’de ve Türkiye dışında yapılmış çalışmalar vardır. Bunların içinde en derli toplu çalışma Agâh Sırrı Levend’in “Gazavât-nâmeler ve Mihaloğlu Ali Bey’in Gazavât- nâmesi”dir. Osmanlı aydınları, genel anlamda Osmanlı Tarihi’ni yazmaya devam ettikleri gibi, sadece Yavuz Sultan Selim dönemini kapsayan ve Selim-nâme denilen eserler de yazmıştır. Bu eserlerden bir kısmı Yavuz döneminin tamamını, bir kısmı ise bu dönemin bir bölümüne ait olayları içerir. Selim-nâmeler, çağdaş olayları içerdiği için verdiği bilgiler daha doğru ve daha tutarlıdır. Ancak hepsi için aynı şeyi söylemek mümkün değildir. Mesela, Arifî’nin Farsça manzum eserinde ayrıntılı bilgi yoktur.
Tevârih-i Al-i Osman gibi genel nitelikteki bazı Osmanlı tarihleri istinsah edilirken, her bölüm ayrı bir cilt içinde toplanmış ve bunlardan I. Selim dönemini kapsayan kısmı kimi kütüphane kayıtlarında ve araştırmalarda Selim-nâme sanılmıştır. Bunlardan biri de Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Yazma Kütüphanesi’nde “Dâsitân-ı Hazreti Sultan Selim” şeklinde kaydedilen eserdir. Bu yazma ilk bakışta Selim-nâme gibi görünmekte ise de incelendiğinde Hoca Saadettin Efendi’nin “Tacü’t-tevârih” adlı eserinin yazma bir nüshası olduğu anlaşılmaktadır. Her halde dört ayrı cilt olarak kopya edilen bu nüshanın, tahminen üçüncü cildi Yavuz Sultan Selim Dönemi’ne aittir. Eser 1512 (Hicrî 918) tarihinden başlayıp, Yavuz’un ölümüne kadar geçen olayları içermektedir. Eserin son sayfasında “Ketebehü’l-hakîrü’l-fakîr Hüseyin bin Mehmet, gafere Allahu lehu ve li-vadiyyi ve ahseni ileyhuma ve ileyhim” şeklinde bir kayıt vardır. Bu kayıttan, eseri istihsah edenin Mehmet oğlu Hüseyin olduğu anlaşılmaktadır. Ancak, müstensih eserin adını “Tevârih-i Selâtin-i Al-i Osman” olarak yazmıştır. Bu da eserin bağımsız bir Selim-nâme değil, genel bir Osmanlı Tarihi olduğunu gösterir. Gerek Selim-nâme gerekse başka adlar altında Yavuz Sultan Selim dönemi olaylarını anlatan çağdaş yazma eserler çoktur. Ayrıca, İbni İyas gibi yabancı çağdaş yazarların eserlerinde de aynı döneme ait bilgiler bulunmaktadır.
Arşiv belgeleri ve diğer kaynaklara gelince; Osmanlı arşivlerinde, devletin son yüzyıllarına ait belgelerin çok fazla olmasına karşılık, kuruluş dönemine ait belgeler çok azdır. Klâsik dönemin ilk padişahı olan Fatih Sultan Mehmet’in saltanat yıllarında tutulmuş şer’iyye sicili kayıtları, tahrir defterleri, kanunnameler ve tek tek belgelerin sayısı bile fazla değildir. Bu yıllarda ülkeye gelen gezginlerin yazdıkları seyahat-nameler ve yabancı elçilerin tuttukları raporlar ve sefaret-nameler de yine fazla değildir.
Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi / Türkiye