57 nci Piyade Alayının kuruluş tarihi, her ne kadar 25 Aralık 1892[1] olarak bilinmekte ise de, MSB Arşiv Müdürlüğünde mevcut 440 numaralı ve 1880 yılına ait 15 nci Tümen Defterinde, 57 nci Piyade Alayının kaydına rastlamaktayız. Tümen Komutanı Tümgeneral Tahir Paşa’nın 27 Teşrin-i Evvel 1296 (09 Aralık 1880) tarihinde vefatından dolayı yerine Tümgeneral Mustafa Paşa atanmıştır. 57 nci Piyade Alayı da bu Tümenin 29 ncu Tugayına bağlı olarak İzmit Sancağında bulunmaktadır. Komutanı İstanbullu Albay Mehmet Rıza Bey’dir. Aynı defterin 6 nci sayfasında bu alay, 10 Haziran 1893 tarihinde yapılan yeni düzenleme ile 3 ncü Redif İzmit Alayı adını almıştır[2]. Bu bilgiler 1 nci Orduya ait 763 nolu defterde de yer almaktadır[3]. Alay dört taburdan oluşmakta, bunlardan 1 nci Tabur İzmit’te, 2 nci Tabur Adapazarı’nda, 3 ncü Tabur Taraklı’da ve 4 ncü Tabur da Karamürsel’de konuşlandırılmıştır.
773 numaralı 1296 (1880) ile 1308 (1892) yıllarına ait 5 nci Trablusgarp Tümeni defterinde ise, 15 Mart 1308 (27 Mart 1892) tarihinde yapılan yeni düzenleme neticesinde 78 nci Tugayın 155 nci Alayı, 29 ncu Tugay 57 nci Alay numarasına dönüştürülmüş ve ilk Alay Komutanı İstanbullu Albay Mehmet İzzet Bey olmuştur[4].
| Alay Komutanı | : | Albay Mehmet İzzet |
| 1 nci Tabur Komutanı | : | Binbaşı Abdülaziz |
| 2 nci Tabur Komutanı | : | Binbaşı Ahmet Ağa |
| 3 nci Tabur Komutanı | : | Binbaşı Osman |
| Alayın Kuvvet; | : | 71 Subay, 1642 Erbaş ve Er, 19 Hayvandan ibaretti. |
Alay bir mızıka ile dört piyade taburundan oluşmakta idi. 1 nci tabur Zaviyede, 2 nci ve 3 ncü taburlar Trablus’ta ve 4 ncü Tabur Fizan’da konuşlandırılmıştır. 1312 (1896) yılına ait 281 nolu Hassa Ordusuna mensup Trablusgarp Tümeni Defterinin 117 nci sayfasında, 57 nci Piyade Alayının dört Taburuna ait Tüfenkçi Ustalarının adları yer almaktadır[5]. 1322-1323 (1906-1907) tarihli Alaylara ait 60 nolu Subay Künye Defterinde, Trablugarp’ta bulunan 57 nci Alayın dört taburunda görevli subayların künyeleri ve tatbiki mühürlerine yer verilmektedir[6]. Daha sonra 1327 (1911) yılında 57 nci Alayın 2 nci Taburu Trablus 42 nci Nişancı Taburu adını almış ve 3 ncü Taburu da 124 ncü Alay 3 ncü taburu olarak Derneye sevk edilmiştir.
16 Eylül 1327 (29 Eylül 1911) tarihinde İtalyanların Trablusgarp’ı işgal etmeleri üzerine, Trablusgarp Tümenine mensup olan 57 nci Alay da Trablusgarp savaşına katılmış ve savaşta büyük başarılar göstermiştir. Savaşın 04 Teşrin Evvel 1328 (22 Ekim 1912) tarihinde barış anlaşması ile sona ermesiyle birlikler, Trablusgarp ve Bingazi’den Akka’ya tahliye edilmiş ve 8 nci Kolordu emrine verilmiştir.
Dipnotlar:
- DOĞANCI, Lütfü; 57 nci Piyade Alayının Tarihçesi, Gnkur ATAŞE Bşk.lığı.
- MSB Arşiv Müdürlüğü 440-57.
- MSB Arşiv Müdürlüğü 763-57.
- MSB Arşiv Müdürlüğü 773-57.
- MSB Arşiv Müdürlüğü 281-57.
- MSB Arşiv Müdürlüğü 60-57.