Peçenekler, Yunan kaynaklarında genellikle Patzin”koi, Rus kaynaklarında PehenÎeg; ve Müslüman yazarlarca v”Ü;, olarak adlandırılan, Türk dili konuşan bir halktı. Dilleri üzerinde en önemli bilgi 950 yılında Konstantine Porphyrogenitus’un 1611 baskısından sonra De Administrando Imperio (bundan böyle DAI olarak anılacaktır) olarak bilinegelen eserinde kaydedilmiştir.
Bu çalışmada, Konstantine’in kaydettiği, Peçenek dilini Kıpçak dilleri arasına yerleştirmekte önemli bir rolü olan, Peçenek kabile ve kalelerinin isimlerini tartışacağım. İlgili bütün sorunları sunmaya ve mümkün olan yerde çözümler önermeye çalışacağım. Yazıdaki belli Peçenek dil abideleri ile ilgili çatışan fikirlerin benim konu seçimimi haklı çıkardığı inancındayım. Yunan kaynakları arasına dağılmış Türk dili kalıntıları ile uğraştığımızdan, değişik farklı fikirlerle ilgili, özellikle okuma zorluğunda, belli ihtiyatlar konabilir. Tartışılacak boy ve kalelerin Yunanca yazımındaki olası Türkçe ses değerleri bu çalışmanın sonundaki, okunuşların çoğunlukla belirsiz olmadığını veya birden fazla okunuşun olabileceğini gösteren ayrı bir tabloda (Ek) gösterilmektedir. Bu, büyük ihtimalle Yunanca harflerin Türkçe malzemeyi kaydetmeye tamamen uygun olmamasından veya yazarın Yunan kulağına yabancı sesleri en yakın gördüğü seslerle değiştirmesinden dolayıdır. Ayrıca, Kangar meselesi, Peçenek kabile düzeninin gelişimi ve göçleri gibi, erken Peçenek tarihinin aykırı noktalarına da değineceğim.
Budapeşte Üniversitesi Türkoloji Bölümü / Macaritan