Türk Tarihi ve Kültür Araştırmaları

Osmanlı Esnafı (1750-1850)

0 8.711

Osmanlı toplumundaki esnaflığın kökenleri daha önceki Türk-İslâm devletlerine kadar uzanmaktadır. Osmanlı şehir hayatında görülen bu yaygın teşkilât gerçekte, XIII-XIV. yüzyıllardaki ahî hareketinin bir devamı olarak kabul edilmektedir. Ancak, XVI. yüzyıldan itibaren Osmanlı merkezî otoritesi altında zayıflamış, ilk zamanlardaki güçlü ve bağımsız karakterini kaybetmiştir. İşte Osmanlı esnafının değişim gösterdiği bir başka dönem bu çalışmanın konusu olacak ve bilhassa XVIII. yüzyılın ikinci yarısı ile XIX. yüzyılın ilk yarısında Avrupa’da meydana gelen Sanayi İnkılâbı’nın etkileriyle çöküş sürecine giren Osmanlı esnafının durumu tahlil edilecektir.

Osmanlı toplumundaki ortak ideal ve çıkarları olan toplum gruplarının benzer biçimde teşkilâtlanmasının bir örneği olan esnaf teşkilâtı, askerî zümreler haricindeki bütün şehirli nüfusu bünyesinde örgütlenmiş olarak bulunduran yaygın bir sistemdir. Bu teşkilât, şehrin yönetimi ve ekonomisinde sahip olduğu önem yanında, sanat ve ticaretle uğraşanlarla, ulaşım ve hizmet işçilerinin sosyal hayatlarında da temel olmuştur. Osmanlı Devleti, hemen her topluluğu, bir lider başkanlığında birbirlerine karşı sorumlu bireylerden oluşmuş bir birim olarak kabul etmiş ve reayanın -tebaasının- devlet ya da birbirleri ile ilişkilerinde, bu liderleri muhatap almıştır. Bu liderler vasıtasıyla kaide ve nizamların uygulanması sağlanmış, devlet yöneticileri ile esnaf arasında veya esnafın birbirleri arasındaki ilişkileri düzenlenmiştir.

Doç. Dr. Ömer DEMİREL

Celal Bayar Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi / Türkiye

Cevap bırakın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.