Hocam Merhum
Prof. Dr. Bahaeddin ÖGEL’in
Aziz Hatırasına…
Tarih boyunca gerek Orta Asya’da, gerekse Batı’da kurulmuş Türk veya genel olarak “göçebe” kavimlere karşı yerleşik kavim ve milletlerin uyguladıkları zayıflatma, yıkma ve assimile etme politikaları hep aynı olmuştur. Bu politikaları doğuda Çin, batıda İran, daha batıda ise Roma ve Bizans değişik isimlerle, farklı Türk boylarına ama hep aynı şekillerde uygulamışlardır. Hemen belirtmek gerekir ki, aşağıda da görüleceği gibi, bu politikalar, değişik uygulama şekilleriyle ve çağa uydurulmak suretiyle, günümüzde bile aynıyla gerek Türkiye’ye, gerekse “gelişmekte” olan siyaseten ve iktisaden zayıf devletlere hâlâ tatbik edilmektedir. Sonuç, göçebeler ve zayıflar aleyhine hep “hüsran”, yerleşikler ve teorisyenler adına ise tam bir “başarı”dır.
Asya’da M.Ö. III. yy. sonunda kurulan Hsiung-nu (Hun) İmparatorluğu, Asya’da göçebeler tarafından kurulan ve tarihin “devlet” olarak kaydettiği ilk siyasî kuruluştur. O zamana kadar güçlü ve merkezî bir tehditle karşılaşmamış olan Çin, Hsiung-nular ile birlikte, komşularını, göçebeleri alt etmek için artık sistemli bir çalışma içine girmiş; bu konuda birçok bilgin değişik teoriler geliştirmişler, bu teoriler, uygulanabilirlikleri ölçüsünde tarih boyunca bütün göçebelere zamanın şartları da dikkate alınmak suretiyle tatbik edilmiştir. Bu çalışmamızda biz, Hsiung-nu İmparatorluğu’nun M.Ö.’ki dönemlerinde Çin’in İlk Han Sülâlesi (M.Ö. 206-M.S. 24) zamanında yaşamış olan Chia I, Ch’ao Tso ve Tung Chung-shu gibi teorisyenler ve bunlar tarafından geliştirilen Hsiung-nuları yıkma politikaları üzerinde duracağız.
Atatürk Üniversitesi Kâzım Karabekir Eğitim Fakültesi / Türkiye