Türk Tarihi ve Kültür Araştırmaları

Mevlânâ’da Eylem Boyutuyla İnsan

0 9.031

Biz bu makâlemizde insanın eylem boyutunu, eylem güzelliğinin önemi, insanın eylem özgürlüğü, söz ve eylem uygunluğu, ahlâkî olgunluk, iyi olma, iyi davranma ve iyi geçinmenin yolları alt başlıkları altında, Mevlânâ Celâleddin er-Rûmî’nin (1207-1273) eserlerine dayalı olarak, incelemeye çalışacağız. Önce, buradaki “eylem” sözcüğüyle, “amel etme”yi ve güzellikleri “yaşama”yı kastettiğimizi belirtmek isteriz.

İnsanın duygu, düşünce ve eylem (amel) olmak üzere üç temel yönü vardır. Onun bilgi ve inanç boyutu da bunlar içinde değerlendirilir. İnsanın diğer iki boyutu dışta tutularak, neden eylem boyutunun incelenmeye alındığı sorusu akla gelebilir. Birincisi, insanı bu üç boyutuyla ele almak bir makale boyutunu oldukça aşar. İkincisi ise, insan davranışları onun duygu ve düşüncelerinin ifadesidir. Haliyle insan, kendisini davranışlarıyla ortaya koyar ve bunlarla tartılır. Ziya Paşa’nın “Âinesi iştir kişinin, lafa bakılmaz” sözü bu gerçeğe işaret etmektedir.

İyi bir eğitimci ve ahlâkçı, aynı zamanda da samimi bir dindar olan Mevlâna’da amelin, yaşantının yani eylemin rolü asla inkâr edilemez. O, Moğol istilasının Anadolu’yu sardığı bir dönemde, XIII. Asrın insanına ve tüm insanlara sabırlı olma, hoşgörülü davranma, dünya hırsına kapılmama, kısacası inançlarını yitirmeden, değerlerine bağlı olarak yaşama gereğini işlemiştir.

Doç. Dr. İbrahim EMİROĞLU

Dokuz Eylül Üniversitesi İlahiyat Fakültesi / Türkiye

Cevap bırakın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.